Hoa Mẫu Đơn: Đặc Điểm, Công Dụng, Cách Trồng Và Lưu Ý Chăm Sóc

Với vẻ đẹp tinh tế và ý nghĩa sâu sắc, hoa Mẫu Đơn đã từ lâu trở thành một biểu tượng của sự tinh khiết và thanh cao. Cùng bTaskee khám phá những đặc điểm độc đáo cùng việc trồng và chăm sóc hoa mẫu đơn ngay dưới đây nhé!

Hoa Mẫu Đơn là cây gì?

Nguồn gốc của hoa Mẫu Đơn

Hoa Mẫu Đơn hay còn gọi là hoa trang, có tên khoa học là Ixora coccinea, thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae), cây có nguồn gốc từ Malaysia và các khu vực miền Nam Trung Quốc. Đây là một loại hoa được coi là biểu tượng của sự giàu có, sự phú quý và quyền lực. 

Hoa Mẫu Đơn là loài thực vật làm cảnh thường thấy ở Việt Nam, bán đảo Đông Dương, nam Ấn Độ và Srilanka. Cây cho hoa quanh năm. Gắn liền với Phật giáo nam truyền. Trong dân gian Việt Nam gắn liền với truyền thuyết về chàng Từ Thức.

Đặc điểm của hoa Mẫu Đơn

Hoa Mẫu Đơn là cây thân gỗ, thuộc loại cây bụi, thân gỗ, thân khá nhẵn. Chiều cao của thân cây trung bình khoảng 0,6 đến 2m. Cây phân nhánh nhiều, lúc đầu cành còn non sẽ dẹt, sau đó sẽ có hình tròn, màu xám nhạt, có thể cao đến 3.5m.

Cây có rễ to và thường thu nhỏ về phía chóp hoặc có dạng củ. Lá của hoa Mẫu Đơn mọc cách và thuộc dạng lá kép, và mỗi cành hoa chỉ có duy nhất một bông hoa.

Cây có lá mang hình bầu dục, hơi nhọn về phía đầu, mọc theo kiểu đối nhau. Lá cây nhìn sơ thì không có cuống lá. Có chiều dài trung bình khoảng 5 đến 10cm, chiều rộng khoảng từ 3 đến 5cm.

Hoa Mẫu Đơn nhỏ, dài, mọc thành những cụm tương đối lớn ở phía đầu cành. Đài 4, tràng 4, ống tràng hẹp. Hoa có thể có màu đỏ, hồng, vàng, trắng, cam. Tuy nhiên, nổi bật và phổ biến nhất ở Việt Nam là màu đỏ.

Hoa Mẫu Đơn cũng có quả, quả khi chín thường có màu đen và có thể ăn được nhưng không có quá nhiều vị ngọt.

Tên gọi thông thường	Hoa Mẫu Đơn
Tên thực vật	Ixora coccinea
Gia đình	Thuộc họ Paeoniaceae
Loại thực vật	Họ Thiến Thảo (Rubiaceae)
Kích thước trưởng thành	Lên đến 3,5m
Ánh sáng	Một phần, bóng râm
Loại đất	Thoát nước tốt
pH đất	Có tính axit, trung tính
Thời gian nở hoa	Từ mùa xuân đến mùa hè
Màu hoa	Đỏ, hồng, trắng, tím,…
Độc tính	Không gây độc cho người hoặc vật nuôi
Nguồn gốc	Trung Quốc

Ý nghĩa của hoa Mẫu Đơn trong đời sống

Hoa Mẫu Đơn là hiện thân cho nhiều giá trị tinh thần và ý nghĩa. Hoa tượng trưng cho sự viên mãn, tình yêu mạnh mẽ, phú quý, cát tường, hạnh phúc, sự ung dung và sang trọng, cũng như là biểu tượng của quốc sắc thiên hương – cái đẹp tinh tế và cao quý của quốc gia. 

Ngoài ra, mỗi màu hoa khác nhau sẽ có một ý nghĩa và thông điệp riêng biệt:

• Mẫu đơn đỏ: Được xem như “vua của các loài hoa”, màu đỏ tượng trưng cho “phú quý, viên mãn”.
• Mẫu đơn tím: Cánh hoa màu tím thường được coi là biểu tượng của sự may mắn, lãng mạn và nhân duyên hạnh phúc.
• Mẫu đơn trắng: Thường được xem là biểu tượng của sự cao quý, đoan trang, thanh lịch và tin cậy.
• Mẫu đơn xanh lá: Đại diện cho ý nghĩa về cuộc sống, hy vọng và tình yêu.
• Mẫu đơn vàng: Tượng trưng cho sự tươi sáng, sang trọng, vĩnh cửu và sức sống bùng nổ.
• Mẫu đơn xanh: Đẹp và lãng mạn, mang đến cảm giác tươi mới và thanh lịch.
• Mẫu đơn hồng thu: Thường biểu thị ý nghĩa về cuộc sống, hy vọng và tình yêu mong đợi.

Ý nghĩa phong thủy của hoa Mẫu Đơn

Trong phong thủy, hoa Mẫu Đơn được coi là một biểu tượng của sự thành công, may mắn và tài lộc. Việc trồng hoa Mẫu Đơn trước nhà thường được xem là một cách để hút tài lộc, thuận lợi và may mắn vào gia đình. 

Loài hoa này được coi là có khả năng giúp khai thông vận may, cũng như mở ra cơ hội thành công trong sự nghiệp và công việc. Đây cũng là lý do mà nhiều người chọn trồng hoa Mẫu Đơn để tạo điểm nhấn phong thủy tích cực trước nhà.

Các loại hoa Mẫu Đơn đa dạng với màu sắc khác nhau mang theo những ý nghĩa đặc biệt:

• Hoa Mẫu Đơn đỏ thường biểu thị sự may mắn, giàu sang và thường được lựa chọn làm hoa khai trương. Trong tình yêu, loại hoa này còn tượng trưng cho lòng chung thủy và hạnh phúc.
• Hoa Mẫu Đơn trắng thể hiện sự nhẹ nhàng, thuần khiết, với vẻ đẹp trang nhã, tinh tế.
• Hoa Mẫu Đơn tím thường được xem là biểu tượng của sự quyến rũ và niềm vui, mang lại may mắn và thành công cho gia chủ.
• Hoa Mẫu Đơn vàng thể hiện sự nhiệt huyết và lòng kiên trì không ngừng nghỉ trước những khó khăn của cuộc sống.
• Hoa Mẫu Đơn hồng thể hiện sự dịu dàng, tươi trẻ và lãng mạn. Màu hồng còn chứng tỏ được sự chân thành và vẻ đẹp thiên nhiên.
• Hoa Mẫu Đơn ta (hay còn gọi là hoa trang) thể hiện sự giàu có, thịnh vượng và vẻ đẹp quý phái, thường được xem là biểu tượng của sự e lệ và thẹn thùng của những cô gái xinh đẹp.

Những loại hoa Mẫu Đơn phổ biến

Dựa vào đặc điểm hình thái và nguồn gốc xuất xứ, hoa Mẫu Đơn có những loại cơ bản sau:

Hoa Mẫu Đơn ta

Hoa Mẫu Đơn ta (hoa trang) thường có thân cây nhỏ, nhiều cành, và thường mọc thành từng bụi nhỏ. Gốc của cây thường có vỏ xù xì, có màu nâu xám đậm. Khi cây trưởng thành, nó có thể cao đến khoảng 4m.

Hoa Mẫu Đơn ta có màu sắc đa dạng như đỏ, trắng, hoặc vàng. Những bông hoa thường mọc thành từng chùm ở phần đầu của cành. Mỗi bông hoa thường bao gồm 4 cánh nhỏ và phần đài thường cao và dài.

Hoa Mẫu Đơn rừng

Hoa Mẫu Đơn rừng là một loài cây mọc dại, thường có thân cây cao và lớn hơn so với hoa Mẫu Đơn ta. Hoa thường nhỏ hơn so với hoa Mẫu Đơn ta. 

Hoa Mẫu Đơn rừng thường có sự đa dạng về màu sắc và thường mang đậm bản chất tự nhiên, mang lại sức sống mạnh mẽ hơn so với những loài cây hoa Mẫu Đơn được trồng bởi con người.

Hoa Mẫu Đơn Trung Quốc

Hoa Mẫu Đơn Trung Quốc từng được trồng rộng rãi trong vườn thượng uyển, hoàng cung và các cung điện của các quan nhà vua xưa. 

Do đặc điểm khí hậu, loài hoa này thích hợp sống ở những vùng có khí hậu lạnh, với điều kiện nhiệt độ ổn định, do đó ở những khu vực có khí hậu nóng, việc trồng loài hoa này có thể không được hiệu quả. Hoa Mẫu Đơn Trung Quốc được coi là biểu tượng của sự quý phái và đẳng cấp cao.

Hoa Mẫu Đơn Thái Lan

Hoa Mẫu Đơn Thái Lan thường có chiều cao từ khoảng 25 – 60cm, nhưng khi phát triển tự nhiên, loài cây này có thể cao đến 3m. Thân cây Mẫu Đơn Thái Lan thường rất chắc khỏe và có màu nâu sẫm, với nhiều cành phát triển. Cây Mẫu Đơn Thái Lan có thể được chăm sóc lâu năm, với đường kính thân cây từ 3-10cm.

Cụm hoa của loài cây Mẫu Đơn Thái Lan này thường mọc lớn và phát triển ở đầu cành. Mặc dù hoa Mẫu Đơn Thái Lan nở rất bền, nhưng không có mùi thơm đặc biệt.

Hoa Mẫu Đơn Nhật

Hoa Mẫu Đơn Nhật thường là loại cây nhỏ, có thân khá nhẵn, có chiều cao từ 60cm đến 2m. Lá của cây Mẫu Đơn Nhật thường nhỏ, mọc đối xứng và gần như không có cuống, với phiến lá hình bầu dục và hai đầu lá thường nhọn.

Cụm hoa của cây Mẫu Đơn Nhật nhỏ, dài, thường có màu đỏ và mọc thành chùm ở phần đầu cành.

Công dụng của hoa Mẫu Đơn

Cây Mẫu Đơn không chỉ làm đẹp cho sân vườn, khuôn viên gia đình hay nhà thờ, mà còn có ý nghĩa tâm linh khi được trồng để thắp hương trong các ngày lễ, rằm và mùng một.

Ngoài vẻ đẹp bề ngoài, hoa Mẫu Đơn còn được Đông y coi trọng. Hoa Mẫu Đơn mang hương vị đắng, có tính bình công dụng chính là điều chỉnh kinh nguyệt, giảm đau và sưng viêm ở vùng lưng và eo. Giúp hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và các chấn thương khác cho phụ nữ. 

Đặc biệt, vỏ thân của cây Mẫu Đơn còn được sử dụng như một loại thuốc được gọi là “đan bì”, là một thành phần quý giá trong chế biến thuốc.

>> Có thể bạn quan tâm: Cây Cảnh Văn Phòng Dễ Chăm Sóc, Tốt Cho Sức Khỏe

Cách chăm sóc hoa Mẫu Đơn

Ánh sáng

Mẫu đơn phát triển tốt và cho ra hoa đẹp khi có ánh sáng đầy đủ, cần cho cây ở nơi có ánh nắng khoảng 6 đến 8 tiếng mỗi ngày. 

Do hoa có kích thước lớn và khá nặng, cần phải chú ý và bảo vệ cẩn thận khi hoa đang phát triển trong điều kiện gió mạnh để tránh gãy đổ.

Đất

Hoa Mẫu Đơn không thích nước ứ đọng và chỉ cần tưới nhẹ nhàng cho cây khoảng 2 tuần một lần trong điều kiện khô ráo không có mưa. 

Trong mùa nở hoa chủ yếu vào mùa xuân, cần cẩn trọng hạn chế việc tưới nước nếu có mưa phùn để tránh việc cây hấp thụ quá nhiều nước, gây úng chết. Một phương pháp đơn giản là sử dụng bình phun sương để tưới ẩm bề mặt đất trồng.

Thường xuyên loại bỏ cỏ dại xung quanh cây để tránh việc chúng cạnh tranh và hút chất dinh dưỡng từ đất.

Nước

Tưới nước cho cây khoảng 1-2 lần mỗi tuần. Trong những ngày nắng nóng, cần tăng tần suất tưới nước. Tưới cho cây vào buổi sáng sẽ tốt hơn.

Nhiệt độ và độ ẩm

Hoa Mẫu Đơn có thể chịu được nhiệt độ lạnh xuống đến 32 độ F (khoảng 0 độ C), thậm chí khi đất bị đóng băng, cây vẫn có thể phát triển tốt. 

Để đạt được thời kỳ nở hoa vào mùa xuân, thường gieo trồng hoa Mẫu Đơn vào mùa thu, khoảng sáu tuần trước khi đất bắt đầu đóng băng.

Phân bón

Sử dụng phân hữu cơ hoặc phân hóa học với liều lượng phù hợp. Nếu dùng phân hữu cơ, bón trực tiếp lên gốc cây. Với phân đạm hoặc phân lân, hãy pha loãng trước khi tưới để tránh gây cháy lá cây. Bạn cũng có thể sử dụng phân NPK để cung cấp thêm photpho và nitơ, giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn.

Trong quá trình chăm bón cho cây cần nắm vững các đợt bổ sung dinh dưỡng như sau:

• Đợt 1: Tưới trong giai đoạn này chồi xuân
• Đợt 2: Tưới trong giai đoạn ra hoa được 1 tháng.
• Đợt 3: Sau khi ra hoa tưới trong vòng nửa tháng.
• Đợt 4: Tưới vào mùa đông, bón phân hữu cơ để cải thiện kết cấu đất.

Lượng tưới tùy thuộc vào cây tốt hay xấu.

>> Có thể bạn quan tâm: Học 10 Cách Cắm Hoa Đẹp Cơ Bản Cho Người Mới Bắt Đầu

Cách trồng hoa Mẫu Đơn

Chuẩn bị dụng cụ:

• Khay, chậu, thùng xốp, bao tải hoặc khu vực trống trong vườn để phục vụ việc trồng cây Mẫu Đơn. Giúp bạn tận dụng tối đa không gian và còn tạo điểm nhấn hấp dẫn khi trồng cây để làm hàng rào. 
• Để đảm bảo cây phát triển tốt, hãy chú ý đến việc sử dụng chậu trồng có lỗ thoát nước. Đối với chậu, đường kính tối thiểu nên là 50cm và độ sâu từ 60-70cm.

Các bước trồng cây:

• Bước 1: Chuẩn bị cây giâm cành: Chọn cành cây khỏe mạnh, không có dấu hiệu của bệnh tật hoặc sâu bệnh. Cắt cành với độ dài khoảng 15-20cm, sau đó tỉa bỏ lá phần dưới để chuẩn bị cắm cành.
• Bước 2: Ngâm cành vào dung dịch kích thích rễ: Đặt cành vào một dung dịch kích thích rễ trong khoảng 2 giờ. Dung dịch này giúp cành nhanh chóng phát triển rễ khi cắm xuống đất. 
• Bước 3: Chuẩn bị đất trồng: Đào lỗ trồng cây hoặc chuẩn bị chậu, sử dụng đất pha trộn với mùn và phân bón hữu cơ để cung cấp dưỡng chất cho cây.
• Bước 4: Cắm cành xuống đất: Đặt cành cây vào đất đã chuẩn bị, chú ý đặt cành một cách ổn định với chiều sâu khoảng 3-5cm.
• Bước 5: Tưới nước: Tưới nước đều đặn để giữ độ ẩm cho cây. Thường là từ 1-2 lần mỗi tuần tùy thuộc vào điều kiện thời tiết.
• Bước 6: Bón phân: Có thể sử dụng phân hữu cơ hoặc phân hóa học pha loãng để bón cho cây sau khi trồng. Phân bón giúp cung cấp dưỡng chất cho cây phát triển mạnh mẽ.

Tải ứng dụng bTaskee và đặt lịch trải nghiệm hơn 13 dịch vụ tiện ích gia đình!

Lưu ý khi trồng và chăm sóc

Nếu cây giống cho cành tốt mà kỹ thuật chăm sóc yếu, không đúng kỹ thuật. Dẫn đến tình trạng chết cây và có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hom giống ươm. Do đó bạn cần lưu ý:

• Cành nhân giống còn mới dẫn đến tình trạng cây dễ dàng thoát nước, do đó bạn cần che chắn cẩn thận để tránh cây bị khô héo.
• Duy trì độ ẩm vừa đủ cho đất trồng, tránh tình trạng úng thối cây.
• Thường xuyên làm cỏ, vun xới đất để hạn chế tác động xấu  đến bộ rễ của cây làm ảnh hưởng quá trình phát triển.
• Sau 45 ngày ươm, tiến hành tưới gốc bằng phân hữu cơ. Sau đó tưới lại nước sạch. Lưu ý không nên tưới trực tiếp vào gốc. 
• Bón phân 2 lần đến khi ra hoa, lần 1 cách lần 2 khoảng 30 ngày.
• Thường xuyên tỉa cành khô, lá khô. Tỉa cành và tạo dáng cho hoa Mẫu Đơn ta.

Cách cắt tỉa

Khi hoa gần tàn, bạn cần sử dụng kéo hoặc dụng cụ cắt tỉa chuyên dụng cắt hết hoa đã tàn và các cành lá dư thừa để cây tập trung dinh dưỡng phát triển hoa mới.

Ngoài ra, bạn cũng cần cắt tỉa cành, ngắt hết lá khô mỗi khi trời mưa xuống và dọn dẹp sạch phần đất dưới gốc. 

Tránh tình trạng lá rơi xuống gốc che phủ đất khiến cho hơi nước không thoát được cây sẽ bị giữ nước, sẽ làm hỏng rễ cây. Hoặc những cành khô không được tỉa sẽ mang lại mầm bệnh cho cây.

Cách nhân giống

Bạn có thể thực hiện nhân giống Mẫu Đơn ta bằng kỹ thuật giâm cành:

• Chuẩn bị cành cây hoa Mẫu Đơn ta.
• Nước sạch, cốc nhựa hoặc thủy tinh và cây ươm.
• Chậu trồng hoa Mẫu Đơn ta.
• Đất trồng phù hợp cho hoa Mẫu Đơn ta.
• Các loại phân chuồng và phân bón hữu cơ.
• Kéo cắt và dao sắt.

Các bước thực hiện:

• Bước 1: Chuẩn bị khay ươm: Nên sử dụng khay ươm để cấy giống Mẫu Đơn vì khay này dễ dàng chăm sóc và quan sát hơn. Khoét lỗ dưới khay để thoát nước tốt, tránh tình trạng ngập úng. Điều chỉnh độ ẩm đất trồng để phù hợp với cây.
• Bước 2: Lựa chọn cây giống Mẫu Đơn phù hợp: Chọn cành Mẫu Đơn chất lượng cao, có vẻ ngoại hình khỏe mạnh, không bị nhiễm sâu bệnh hại. Đường kính của cành nên từ 4 đến 6mm và chiều dài khoảng 15 đến 20cm.
• Bước 3: Cắt và nhân giống cây Mẫu Đơn: Sử dụng dao sắc để cắt cành Mẫu Đơn một cách nhanh chóng và chính xác. Vết cắt cần phải sạch và mịn, tránh cắt lại nhiều lần để không làm tổn thương thân cây. Chọn cành có màu xanh đặc trưng và thân màu xanh nâu đã già để đạt hiệu quả tốt nhất trong quá trình phát triển.
• Bước 4: Cắm cành giâm vào đất: Để kích thích cây phát triển rễ nhanh chóng, khi cắt cành, đâm đầu cây vào thuốc kích thích mọc rễ trước khi trồng xuống đất. Đâm cành vào đất khoảng 2cm sâu và thường xuyên tưới nước sương để khuyến khích cây đâm chồi non.
• Bước 5: Trồng cây Mẫu Đơn ta: Khoảng sau 1 đến 2 tháng sau khi giâm cành, khi cây đã phát triển đủ để đâm chồi non, bạn có thể nhổ cây ra khỏi khay ươm để trồng vào đất. Đào hố trồng có độ sâu từ 20 đến 30cm, sau đó lấp đất nhẹ xung quanh gốc cây để cố định cây chắc chắn nhất. Để tránh tổn thương rễ, hãy tưới nước đầy đủ để bổ sung nguồn nước cho thân lá của cây.

>> Có thể bạn quan tâm: Cách Chăm Sóc Cây Cảnh Tại Nhà Đơn Giản, Cây Xanh Tốt

Các bệnh thường gặp

Bệnh thối xám là một loại bệnh nguy hiểm thường xuất hiện trên cây Mẫu Đơn, ảnh hưởng đến cả chồi, thân cây và lá, gây hại nghiêm trọng. Chồi bị nhiễm bệnh sẽ khô héo và hoa trên cây sẽ có màu xám, từ đó bệnh được đặt tên theo hiện tượng này. 

Bệnh thường phát triển mạnh trong môi trường ẩm, mát, và có lượng mưa nhiều, đồng thời nhiệt độ giảm cũng làm tăng nguy cơ bị bệnh.

Bạn có thể điều trị bệnh này bằng cách cắt tỉa các cành cây bị hư và sử dụng thuốc nấm để phun cho cây để ngăn chặn sự lây lan từ các cành cây bị bệnh.

Tổng hợp hình ảnh đẹp về hoa Mẫu Đơn

Dưới đây là một số hình ảnh đẹp về hoa Mẫu Đơn:

Câu hỏi thường gặp

Vừa rồi bTaskee đã chia sẻ đến bạn những thông tin chi tiết về đặc điểm, nguồn gốc, cách trồng và chăm sóc hoa Mẫu Đơn tại nhà. Hy vọng bạn sẽ có thêm kinh nghiệm để trồng và chăm sóc cho vườn cây cảnh nhà mình. Chúc bạn thành công!

>>> Xem thêm các nội dung liên quan:

• Cách Cắm Hoa Hướng Dương & Bí Quyết Giữ Hoa Tươi Lâu
• Bỏ Túi 8 Loại Hoa Để Bàn Làm Việc Đẹp, Mang Lại May Mắn
• Cách Chăm Hoa Hồng Ra Nhiều Hoa, Nở To Đẹp

Hình ảnh: tronghoa