Phong tục khai bút đầu năm (hay khai bút đầu xuân) là một nét đẹp truyền thống tốt đẹp bao đời nay của dân tộc Việt Nam ta. Phong tục này đề cao tinh thần trọng con chữ, ham học hỏi và luôn phấn đấu trong học tập và làm việc. Vậy nguồn gốc của tục khai bút bắt nguồn từ đâu? Năm 2024 này nên viết gì để cả năm được may mắn, phát lộc? Tất cả câu trả lời đang chờ bạn khám phá!
Khai bút đầu năm (khai bút đầu xuân) là gì?
Khai bút đầu năm (hay còn gọi là khai bút đầu xuân) là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, được thực hiện vào những ngày đầu năm của dịp Tết Nguyên Đán. Người xưa quan niệm rằng những nét bút đẹp đầu tiên trong năm đẽ sẽ mang lại may mắn, thuận lợi, hạnh phúc cho cả năm. Phong tục này cũng thể hiện sự tôn trọng với chữ nghĩa, đề cao sự học hành và phấn đấu của dân tộc ta.
Nguồn gốc và ý nghĩa của phong tục khai bút đầu năm
Nguồn gốc
Theo truyền thuyết, phong tục khai bút đầu năm đã có từ thế kỷ thứ 13, gắn liền với hình ảnh của nhà giáo Chu Văn An. Ông là một học sĩ đậu Thái học sinh, nhưng không nhận công danh, mà về Chí Linh (Hải Dương) để dạy học. Vào những ngày đầu xuân, khi có học trò đến thăm, ông thường tự tay viết tặng các chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống để tặng cho họ.
Về sau, tục khai bút đầu năm được phổ biến rộng rãi trong xã hội, không chỉ dành riêng cho các bậc học sĩ, học giả mà còn được các tầng lớp khác trong xã hội thực hiện.
Ý nghĩa của tục khai bút đầu xuân
Tục khai bút đầu xuân có hai ý nghĩa chính:
- Ý nghĩa cầu mong: Những nét chữ đầu tiên trong năm mới thể hiện những lời chúc, mong ước tốt đẹp của người viết. Người ta thường chọn những câu chữ mang ý nghĩa tốt đẹp, thể hiện những ước nguyện của bản thân trong năm mới. Việc viết những câu chữ này không chỉ giúp người viết có tinh thần phấn chấn, tự tin, mà còn giúp họ có thêm động lực để thực hiện những mục tiêu của mình trong năm mới.
- Ý nghĩa khai tâm: Khai bút không chỉ đơn thuần là viết chữ, mà còn là một cách để khai tâm, mở lòng, đón nhận những điều mới mẻ trong năm mới. Khi khai bút, người ta thường chọn những câu chữ mang ý nghĩa tích cực, lạc quan, thể hiện sự khởi đầu mới mẻ và tươi sáng. Việc viết những câu chữ này không chỉ giúp người viết có tinh thần lạc quan, yêu đời, mà còn giúp họ có thêm động lực để vượt qua những khó khăn, thử thách trong năm mới.
Thủ tục khai bút đầu xuân cần có những gì?
Để thủ tục khai bút đầu xuân được thuận lợi, người khai bút cần chuẩn bị những thứ sau đây:
- Trang phục ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ.
- Bút: Bút viết, bút ký cần được kiểm tra kỹ lưỡng, tránh khi khai bút gặp trục trặc như hết mực hoặc bị lỗi.
- Giấy: Có thể là tờ giấy trắng hoặc quyển sách, quyển vở…
- Những điều hay ý đẹp để viết, có thể là câu đối, thơ chúc Tết, lời chúc, tâm nguyện, danh ngôn…
- Viết nắn nót, cẩn thận từng câu từ.
Lưu ý: Để việc khai bút diễn ra suôn sẻ, lời hay ý đẹp cần được viết ra một cách chỉn chu và trau chuốt. Do đó, bạn nên luyện tập viết vào những ngày cuối năm.
Nên khai bút đầu năm 2024 vào ngày nào cho may mắn?
Theo quan niệm dân gian, khai bút đầu năm phải thực hiện vào các ngày sau lễ đón giao thừa. Ngày giờ khai bút năm 2024 như thế nào cho tốt và thuận lợi là đều quan tâm của rất nhiều người. Theo lịch Vạn niên, ngày giờ để khai bút đầu xuân 2024 rơi vào những ngày sau:
- Ngày mùng 2 tháng 1 Âm lịch (nhằm ngày Chủ Nhật 11/02/2024 Dương lịch): Trong khoảng thời gian từ Giờ Sửu (1h – 3h) đến Giờ Hợi (21h – 23h), các giờ này được xem xét là đặc biệt linh hoạt và đầy may mắn.
- Mùng 3 Tết (nhằm Thứ Hai, ngày 12/02/2024 Dương lịch): Ngày này còn được gọi là ngày vía Quan Thế Âm Bồ Tát, là ngày tốt để cầu mong sự bình an, may mắn cho gia đình.
- Ngày mùng 4 Tết (nhằm Thứ Ba, ngày 13/02/2024 Dương lịch): Đây là ngày hoàng đạo, ngày tốt cho việc khai trương, mở hàng, khởi công. Ngoài ra, ngày này còn được gọi là ngày vía Thánh Tản Viên, là ngày tốt để cầu mong sự thành công, may mắn trong công việc.
>> Xem thêm: Tổng Hợp 15+ Phong Tục Tết Truyền Thống Đậm Đà Bản Sắc Việt
Đầu năm nên viết gì để cả năm vận lên phơi phới?
Câu đối
Dưới đây là tổng hợp những câu đối hay để khai bút đầu xuân cho bạn tham khảo:
- “Tân niên lai đáo gia hỉ dương dương/Phúc hưởng mãn đường lạc dung dung.”
(Năm mới đến nhà hân hoan, phúc lộc tràn đường, vui tươi hòa quyện)
- “Hợp gia đoàn viên hỉ dũng xuân/Hạnh phúc mỹ mãn tiếu khai nhan.”
(Gia đình đoàn viên, hân hoan chào đón xuân, hạnh phúc tột bậc, nụ cười tươi tắn)
- “Xuân phong tống noãn hoa hương túy/Phúc vận hằng thông tiếu khai nhan.”
(Gió xuân ấm áp, hương hoa ngát ngào, phúc vận thịnh vượng, nụ cười tươi tắn)
- “Niên niên như ý xuân/Tuế tuế bình an nhật.”
(Chúc năm mới như ý/Tuổi mới bình an)
- “Phúc lai miên thế trạch/Lộc mãn trấn gia thanh.”
(Phúc đến khắp mọi nẻo/Lộc tràn trấn gia thanh)
Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo những mẫu câu đối khác như:
- “Minh niên tăng vạn lộc/Xuân nhật tập thiên tường”.
- “Hợp gia đoàn viên hỉ dũng xuân/Hạnh phúc mỹ mãn tiếu khai nhan”.
- “Tân niên lai đáo gia hỉ dương dương, phúc hưởng mãn đường lạc dung dung”.
Câu danh ngôn hay
Một số câu danh ngôn hay để khai bút đầu xuân để bạn tham khảo:
- “Một năm khởi đầu bằng một suy nghĩ, một hành động, và một quyết tâm. Hãy tạo cho mình một năm mới tuyệt vời.” – Eleanor Roosevelt
- “Hãy bắt đầu năm mới với một tâm hồn mới, một tâm trí mới, và một trái tim mới.” – Buddha
- “Năm mới là thời điểm để bắt đầu lại, để tha thứ, để quên đi những sai lầm trong quá khứ và tiến về phía trước.” – Roy T. Bennett
- “Năm mới là thời điểm để tạo ra những kỷ niệm mới, để học hỏi những điều mới và để trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.” – Oprah Winfrey
- “Một năm khởi đầu bằng ý nghĩ, một năm kết thúc bằng hành động.” – William Shakespeare
- “Năm mới là khởi đầu của một hành trình mới, hãy viết nên những trang đẹp nhất trong cuộc đời mình.”
- “Hãy sống trọn vẹn từng khoảnh khắc trong năm mới này.”
Thơ chúc Tết
Một số bài thơ chúc Tết hay:
Khai bút giao thừa – Mãn Giác thiền sư
Xuân khứ bách hoa lạc, Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá, Lão tòng đầu thượng lai
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận, Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
(Giải thích ý nghĩa: Xuân đi hoa rụng, xuân đến hoa nở. Sự thế trước mắt đã qua, đầu bạc răng long đã đến. Đừng vì xuân tàn hoa rụng hết, trước sân còn một cành mai nở.)
Cung chúc tân xuân – Nguyễn Đình Chiểu
Cung chúc tân xuân một chữ nhàn
Chúc mừng gia quyến đặng bình an
Tân niên đem lại niềm hạnh phúc
Xuân đến rồi hưởng trọn niềm vui.
Vạn điều trí sáng vờn mây lộng
Sự việc tình chân chuyển hạnh bồng
Như nguyện đau thương đều dứt bỏ
Ý lời thuận nhĩ lắng tâm trong.
Khai bút đầu xuân (Thơ: Tự Hàn)
“Đêm giao thừa nghe chân sen rất nhẹ
Di gót hài lay động những mầm xuân
Vườn tình em nắng son môi mở cửa
Lòng thênh thang nở vội những đóa hồng.”
(Trích bài thơ Khai bút đầu xuân)
Mơ Xuân (Thơ: Hồ Viết Bình)
“Dẫu bây giờ không còn là trẻ dại
Vẫn thích lì xì để nhớ mãi tuổi thơ
Mùa xuân về thêu dệt những ước mơ
Xa xôi lắm cứ đợi chờ hy vọng
Hình như đó là niềm vui cuộc sống
Giúp tuổi già bỗng chốc hoá trẻ trung.”
Ấm lạnh mùa xuân
Ai thả vàng bay trong gió?
Cho đường ngập nắng chiều nay
Tay ấm mùa xuân vừa đến
Tình nồng dù chưa men say
Thương cánh mai vàng chăm chỉ
Em chưa lỡ hẹn bao giờ.
(Trích bài thơ Ấm lạnh mùa xuân)
Gọi xuân
Xuân đã thẹn thùng trong áo mới
Mơn man hơi thở của đất trời
E ấp nụ mai vàng chớm nở
Ngại ngùng chi chưa đến Xuân ơi!
(Trích bài thơ Gọi xuân)
Những câu chúc tết
Một số câu chúc Tết 4 chữ và 5 chữ để khai bút đầu năm bạn có thể tham khảo:
- Vạn sự như ý
- An khang thịnh vượng
- Hạnh phúc viên mãn
- Sức khỏe dồi dào
- Công thành danh toại
- Tài lộc hanh thông
- Mọi sự như ý
- May mắn thuận lợi
- Gia đình hạnh phúc
- Tình duyên viên mãn
- Trẻ mãi không già
- Sống lâu trăm tuổi
- Luôn luôn vui vẻ
- Hạnh phúc an lành
Nếu bạn muốn có một không gian sạch sẽ để đón Tết cũng như khai bút đầu năm được diễn ra suôn sẻ, hãy để dịch vụ tổng vệ sinh bTaskee giúp bạn. Mọi ngóc ngách từ nhà bếp, nhà vệ sinh tới phòng khách hay phòng ngủ đều sẽ được dọn dẹp lau chùi sạch sẽ bởi các chị Ong cam thân thiện!
Tải app bTaskee để đặt lịch chỉ với 30 giây!
Những điều kiêng kỵ khi khai bút đầu năm (khai bút đầu xuân)
Tránh viết bị sai sót
Viết bị sai sót là một trong những điều kiêng kỵ khi khai bút đầu năm. Theo quan niệm dân gian, việc viết sai sót khi khai bút đầu xuân sẽ báo hiệu một năm học tập và làm ăn gặp nhiều khó khăn, trắc trở.
Để tránh sai sót, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Suy nghĩ kỹ trước khi viết: Trước khi viết, bạn cần suy nghĩ kỹ về nội dung mình muốn viết, tránh viết vội vàng, cẩu thả.
- Viết chậm rãi, nắn nót: Khi viết, bạn cần viết chậm rãi, nắn nót, tránh viết nhanh, sai chính tả.
- Viết lại nếu viết sai: Nếu viết sai, bạn cần viết lại từ đầu, không nên cố gắng sửa chữa.
Đừng bỏ dở dang những gì đang viết
Theo quan niệm, ý nghĩa của điều kiêng kỵ này là nhắc nhở mọi người cần phải có tinh thần trách nhiệm, kiên trì, nhẫn nại trong công việc và cuộc sống. Nếu bỏ dở dang những gì đang viết, đó là biểu hiện của sự thiếu kiên trì, nhẫn nại, dễ bỏ cuộc. Điều này sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập và làm ăn trong năm mới.
Do đó, hãy sắp xếp thật kỹ lưỡng mọi nguyên vật liệu cũng như thời gian và không gian thật thoải mái để quá trình khai bút diễn ra suôn sẻ nhất!
Không nên sao chép lời nói của người khác
Khi khai bút đầu năm, bạn nên viết những điều do bản thân tự nghĩ, tự cảm nhận, tự mong ước, chứ không nên sao chép lời của người khác. Lý do là:
- Việc sao chép lời của người khác sẽ làm mất đi sự chân thành, sáng tạo và cá tính của bản thân. Bạn sẽ không thể thể hiện được tâm tình, tình cảm và quan điểm của mình qua những gì mình viết.
- Việc sao chép lời của người khác cũng có thể làm mất đi sự tôn trọng với người viết và với con chữ. Bạn sẽ không còn coi trọng giá trị văn hóa, truyền thống và lịch sử của dân tộc, mà chỉ coi khai bút đầu xuân là một thói quen, một nghi lễ không có ý nghĩa.
- Việc sao chép lời của người khác cũng có thể làm mất đi sự may mắn, thuận lợi và hạnh phúc của bạn trong năm mới. Người xưa quan niệm rằng những nét bút đẹp đẽ sẽ mang lại may mắn, thuận lợi và hạnh phúc cho cả năm. Nếu sao chép lời của người khác, bạn sẽ không có được những nét bút đẹp đẽ, mà chỉ có những nét bút vô hồn, vô duyên, không phản ánh được tâm hồn và tâm nguyện của mình.
Vì vậy, khi khai bút bạn nên viết những gì do bản thân tự nghĩ, tự cảm nhận, tự mong ước, để có được một năm mới an khang, thịnh vượng.
Nhìn chung, phong tục khai bút đầu năm là một nét đẹp văn hóa, truyền thống của dân tộc ta, thể hiện sự trọng chữ và đề cao tinh thần học hỏi, phấn đấu. Qua nội dung này, bTaskee hy vọng bạn đã có được cái nhìn tổng quát nhất về phong tục tốt đẹp này nhằm giữ gìn và phát huy đúng giá trị của nó. Chúc các bạn một năm mới an khang và thịnh vượng.
>>> Xem thêm các nội dung liên quan:
- Phong Tục Hái Lộc Đầu Năm: Ý Nghĩa Và Cách Hái Lộc Để May Mắn Cả Năm
- Phong Tục Xin Chữ Đầu Năm Là Gì? Tết Giáp Thìn 2024 Nên Xin Chữ Gì?
- Lễ Cúng Đầu Năm: Lễ Vật Tại Gia Và Chuẩn Bị Cúng Đất 2024
