Trải qua quá trình sinh mổ, cơ thể mẹ bị mất nhiều máu, năng lượng, đặc biệt là những cơn đau do vết mổ gây ra. Vậy nên việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học để thúc đẩy khả năng phục hồi và tăng cường sức đề kháng vô cùng quan trọng. Cùng tham khảo thực đơn cho mẹ sau sinh mổ an toàn và chất lượng dưới đây nhé!
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho mẹ sinh mổ
Phương pháp sinh mổ thường để lại vết mổ lớn ở phía bụng dưới và nó có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định của mẹ về lâu dài.
Đặc biệt tác động của ca mổ cũng như thuốc gây mê khiến hoạt động co bóp của nhu động ruột bị chậm lại, ruột và dạ dày tạm thời bị xáo trộn. Vậy nên mẹ cần đặc biệt cẩn thận trong việc ăn uống sau khi sinh mổ.
Thông thường sau khi ca mổ kết thúc, trong 6 giờ đầu tiên sản phụ thường chỉ được uống nước lọc, truyền nước hoặc ăn một ít cháo loãng. Cho đến khi sản phụ có thể xì hơi thì có thể chuyển qua sử dụng thức ăn đặc và đến ngày thứ 2 có thể tiếp tục với các bữa ăn như bình thường.
Theo đó, việc xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ cần phải đảm bảo một số nguyên tắc như sau:
- Mỗi bữa ăn cần có đủ các nhóm chất cơ bản bao gồm: Chất tinh bột, chất đường, chất đạm và chất béo.
- Bổ sung các thực phẩm chứa nhiều protein, sắt, vitamin và khoáng chất trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu, thúc đẩy quá trình làm lành vết mổ và phục hồi sức khoẻ của mẹ nhanh chóng.
- Hạn chế các thực phẩm gây mưng mủ, ảnh hưởng tới quá trình phục hồi vết thương và khiến vết mổ để lại sẹo làm mất thẩm mỹ.
- Tăng cường thực phẩm có lợi cho quá trình tiêu hoá và có nhiều sữa cho con bú.
- Thực phẩm dùng để chế biến cho sản phụ cần có nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong suốt quá trình chế biến
- Điều quan trọng đó là thức ăn cho mẹ sau sinh mổ cần được nấu chín.
- Những ngày đầu sau sinh mổ nên để mẹ ăn những thức ăn được hầm nhừ, băm nhỏ và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để đường tiêu hoá thích nghi dần với trạng thái bình thường.
Những thực phẩm nên có trong thực đơn ở cữ sau sinh mổ
Sau khi mổ, vết thương có nguy cơ bị nhiễm trùng cao và sẽ để lại sẹo. Gia đình cần chú ý đến thực đơn cho mẹ sau sinh mổ của mình để hỗ trợ quá trình phục hồi và chăm sóc vết thương. Cần tăng cường sử dụng các thực phẩm sau đây để sẹo nhanh lành và có nhiều sữa cho em bé:
Thực phẩm giàu chất đạm
Các thực phẩm như: Trứng, đậu nành, thịt lợn nạc và các sản phẩm từ sữa, ức gà, tôm,… rất giàu protein. Khi vào cơ thể, các chất có trong loại thực phẩm này sẽ chuyển hóa thành năng lượng giúp cơ thể mẹ bớt mệt mỏi và tăng cường khả năng phục hồi.
Bên cạnh đó protein cũng tham gia vào quá trình hình thành nên các tế bào mới trong cơ thể. Vậy nên, phụ nữ sinh mổ cần bổ sung đầy đủ protein để vết mổ có thể nhanh lành.
Bột yến mạch
Bột yến mạch là một lựa chọn tuyệt vời để thêm vào thực đơn sau sinh mổ bởi thực phẩm này có một số ý nghĩa như sau:
- Trong bột yến mạch có chứa một lượng chất xơ hoà tan lớn giúp đảm bảo cho hoạt động tiêu hoá của sản phụ và em bé.
- Thành phần tinh bột trong yến mạch có khả năng cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho các hoạt động của mẹ.
- Bột yến mạch còn có tác dụng trong việc ổn định đường huyết, tạo cảm giác no lâu và hỗ trợ mẹ sau sinh giảm cân một cách an toàn.
- Bột yến mạch có tác dụng ngăn ngừa thiếu máu cho sản phụ sau bởi trong thực phẩm này có chứa sắt.
- Đặc biệt, khi ăn bột yến mạch thường xuyên, tiết sữa của mẹ cũng tăng giúp em bé có nhiều sữa để bú.
Các loại rau có lá màu xanh đậm
Sau khi sinh mổ sản phụ thường gặp các vấn đề liên quan đến đường tiêu hoá, đặc biệt là tình trạng táo bón. Do đó, việc tăng cường bổ sung các loại rau cỏ có màu xanh đậm trong thực đơn có thể chấm dứt tình trạng nguy hiểm này.
Rau xanh là nguồn thực phẩm chính cung cấp chất xơ cho cơ thể con người. Nó đóng vai trò chính kích thích hoạt động tiêu hoá, giữ nước trong ruột, ngăn ngừa táo bón.
Cùng với đó trong rau xanh chứa chất oxy hoá có tác dụng như một loại thuốc kháng viêm tự nhiên, giúp giảm sưng, ngăn ngừa nhiễm trùng và giúp vết thương mau lành. Canxi có trong rau xanh cũng ngăn ngừa loãng xương và kích thích điều tiết sữa.
Sản phụ lưu ý sau sinh nên ăn rau được chế biến chín thay vì loại rau sống. Tuy nhiên cũng không nên nấu rau quá kỹ có thể làm các chất dinh dưỡng thất thoát ra ngoài.
Đu đủ xanh
Trước đây phụ nữ sau sinh thường ăn đu đủ để tiết nhiều sữa cho con. Theo đó quả đu đủ xanh chứa nhiều phytochemical và enzyme – những chất này hỗ trợ hoạt động của tuyến sữa, giúp mẹ có đủ nguồn sữa cung cấp cho con.
Ngoài ra, đu đủ xanh cũng có tác dụng như một vị thuốc nhuận tràng cũng như thuốc an thần tự nhiên. Đu đủ cũng giúp mẹ tránh được tình trạng táo bón, giảm cảm giác đau đớn do vết mổ.
Mẹ hoàn toàn có thể chế biến nhiều món ăn ngon từ đu đủ xanh như: Đu đủ hầm xương, đu đủ xào, gỏi đu đủ…
Các loại hạt
- Hạnh nhân: Có tác dụng chống sưng viêm, làm vết mổ nhanh lành bởi trong nó có chứa lượng lớn Omega 3. Ngoài ra, thực phẩm này cũng chứa vitamin E với công dụng dưỡng ẩm, giảm ngứa ở vết mổ khi lên da non và làm mờ các vết rạn da sau sinh,…
- Hạt thì là: Loại hạt này không những có tác dụng trong việc ổn định đường tiêu hoá mà nó còn kích thích sản sinh nội tiết tố nữ estrogen và prolactin. Đặc biệt, loại hạt này cũng góp phần vào việc sản sinh nguồn sữa dồi dào.
- Hạt óc chó: Đây là loại hạt cần có trong thực đơn cho mẹ sinh mổ bởi nó rất giàu Omega 3, có tác dụng trong việc chống nhiễm trùng, kháng viêm, làm vết sẹo mổ nhanh lành. Thành phần DHA có trong loại hạt này cũng sẽ giúp cơ thể mẹ tiết nhiều sữa thơm ngon cho bé.
Ngoài các loại hạt kể trên, các mẹ cũng có thể an tâm sử dụng các loại hạt như đậu đen, đậu xanh, hạt bí ngô,…bởi các loại thực phẩm này cũng rất tốt cho sức khỏe phụ nữ sau sinh mổ. Hãy thêm chúng vào thực đơn của mình để cơ thể hấp thụ đủ chất dinh dưỡng nhé!
Măng tây tốt cho mẹ sinh mổ
Măng tây là loại thực phẩm được nhiều phụ nữ mang thai và sau sinh lựa chọn sử dụng, đặc biệt là với các sản phụ sinh mổ. Trong măng tây chứa hàm lượng axit lớn, góp phần vào quá trình phát triển các tế bào thần kinh trong não bộ của bé. Ngoài ra, nó cũng giúp mẹ tránh được các tình trạng mệt mỏi, căng thẳng cũng như trầm cảm sau sinh.
Đặc biệt, thực phẩm này cũng rất giàu vitamin, chất xơ và kali. Đây đều là những chất có lợi trong việc tăng cường sản sinh sữa, hỗ trợ chức năng tiêu hoá và tăng cường sức đề kháng cho mẹ và bé.
Nghệ
Một số luồng ý kiến cho rằng, ăn nghệ sau sinh sẽ khiến con bị vàng da. Tuy nhiên, trên cơ sở khoa học chưa thể chứng minh điều đó. Ngược lại việc thêm nghệ vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ còn đem lại nhiều ảnh hưởng tích cực.
Theo đó, trong nghệ có chứa curcumin và các dưỡng chất như vitamin C, mangan, kali, sắt, carbohydrate, protein,… đem đến rất nhiều tác dụng như:
- Chống sưng, chống viêm, làm lành nhanh vết mổ, ngăn ngừa tình trạng sẹo lồi, lõm.
- Giảm cholesterol và mỡ trong máu, hỗ trợ bảo vệ sức khỏe tim mạch của sản phụ.
- Kích thích lưu thông tuần hoàn máu.
- Đẩy khí âm, sản dịch cũng như máu độc trong tử cung ra ngoài nhanh hơn.
- Tái tạo, làm đẹp da, chống lão hóa, và làm mờ vết rạn.
Tuy rằng nghệ có rất nhiều tác dụng nhưng mẹ không nên ăn quá 20 gram mỗi ngày. Mẹ có thể chế biến nghệ theo nhiều cách để dễ ăn hơn như: Hấp nghệ tươi cùng mật ong lấy nước, kho thịt, lấy bột nghệ pha sữa uống,…
Rong biển
Rong biển rất cần được đưa vào thực đơn cho mẹ sinh mổ bởi đây được coi là siêu thực phẩm vì nó chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt là i-ốt và sắt. Các chất này có tác dụng kích thích sản sinh các tế bào hồng cầu bù đắp vào lượng máu đã mất trong quá trình sinh đẻ.
Duy trì sử dụng các món ăn từ rong biển và rong biển cũng giúp tuyến vú được hoạt động mạnh mẽ, sản sinh nhiều sữa cho con bú.
Rau củ có màu đỏ
Loại rau củ có màu đỏ chứa lượng lớn beta carotene có tác dụng trong việc cải thiện chức năng gan, giúp mẹ đào thải độc tố và chuyển hoá chất dinh dưỡng thành năng lượng tốt hơn. Đồng thời, cơ thể cũng nhanh chóng được phục hồi sau quá trình sinh mổ.
Trong các thực phẩm như rau dền, củ dền,… có màu đỏ cũng chứa nhiều sắt giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu máu và có nhiều sữa hơn sau sinh.
Cá béo
Trong cá rất giàu các chất như: Canxi, omega 3, chất đạm, DHA. Những dưỡng chất này đều rất cần thiết cho sự phục hồi sau sinh, giúp làm lành vết thương nhanh chóng, điều tiết sữa phục vụ cho sự phát triển toàn diện của bé.
Sau sinh mổ mẹ không nên ăn gì?
Thông thường, ngày thứ 2 sau khi sinh mổ mẹ có thể trở về với chế độ ăn bình thường. Tuy nhiên, sản phụ vẫn cần tránh sử dụng một số loại thực phẩm nhất định để tránh tình trạng vết thương lâu lành cũng như để lại sẹo như sau:
- Thức ăn nhiều dầu mỡ: Các món chứa nhiều dầu mỡ sẽ khiến mẹ cảm thấy chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu. Cùng với đó là tăng cân và làm tăng phản ứng viêm dẫn đến tình trạng vết mổ lâu lành.
- Thực phẩm sinh khí: Bao gồm đồ ngọt, thức uống có ga, hành tây,…Những loại thực phẩm này làm tăng sản xuất khí trong bụng gây ra cảm giác khó chịu cho mẹ.
- Rau muống: Đây là loại thực phẩm cần tránh khi lên thực đơn cho phụ nữ sau sinh mổ vì chúng sẽ khiến vết sẹo trở nên lồi gây mất thẩm mỹ.
- Thực phẩm có tính hàn: Bắp cải, ngó sen, dưa hấu, củ cải trắng,… Nó là rào cản trong quá trình đông máu khiến vết mổ chảy máu và lâu lành.
- Thức ăn chưa được nấu chín: Mẹ nên nói không với các món ăn chế biến dưới dạng tái, sống bởi chúng có nguy cơ chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng, giun sán gây hại cho sức khỏe. Đặc biệt khi mẹ ăn chúng và cho con bú có thể khiến trẻ bị đau bụng, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.
- Đồ ăn thô cứng: Đường ruột của mẹ trở nên khá nhạy cảm sau khi sinh. Do vậy, việc sử dụng các loại thức ăn thô cứng sẽ cản trở quá trình tiêu hoá được diễn ra suôn sẻ từ đó sẽ dẫn đến các vấn đề về đường ruột.
- Đồ uống có tính kích thích: Rượu, bia, cà phê là các loại đồ uống mà mẹ cần chú ý không được sử dụng sau sinh. Bởi chúng sẽ gây ra tác hại cho cơ thể của mẹ trong quá trình làm lành vết mổ. Nước ấm nên trở thành đồ uống mà mẹ cần ưu tiên trong thời gian này để có sức khoẻ tốt nhé!
Tham khảo một số thực đơn cho mẹ sau sinh mổ
Dưới đây là một số thực đơn cho mẹ sau sinh mổ tham khảo để đem lại cho cơ thể những dưỡng chất thiết yếu và đầy đủ nhất. Từ đó góp phần vào quá trình phát triển của con trẻ và tăng cường sức khỏe cho bản thân.
Thực đơn số 1:
- Thịt gà kho gừng
- Canh bí xanh nấu thịt băm
- Cơm trắng
- Tráng miệng: 2 quả chuối
Thực đơn số 2:
- Canh chân giò hầm đu đủ
- Rau dền luộc
- Tôm rang
- Cơm trắng
Thực đơn số 3:
- Thịt lợn kho nghệ
- Canh rau ngót nấu tép hoặc thịt băm
- Trứng gà luộc
- Cơm trắng
Thực đơn số 4:
- Canh mồng tơi nấu tôm
- Cá ba sa kho
- Cà rốt, su hào luộc
- Cơm trắng
Thực đơn số 5:
- Canh bí đỏ hầm xương lợn
- Thịt bò xào cần tây
- Cơm trắng
- Tráng miệng: Đu đủ
Thực đơn số 6:
- Bầu luộc
- Ruốc thịt thăn lợn
- Cá lóc kho gừng nghệ
- Cơm trắng
Thực đơn số 7:
- Canh khoai tây cà rốt nấu thịt viên
- Cá hồi kho tộ
- Cơm trắng hoặc cơm gạo lứt
- Tráng miệng: 1 quả táo
Thực đơn số 8:
- Canh khổ qua nhồi thịt
- Nem rán
- Súp lơ xanh xào thịt bò
- Cơm trắng
Thực đơn số 9:
- Cá thu kho
- Canh rau mồng tơi nấu tôm khô
- Rau cải xào thịt
- Cơm trắng
- Thanh long đỏ ăn tráng miệng
Thực đơn số 10:
- Thịt nạc lợn luộc
- Canh cà rốt nấu nước luộc thịt
- Cá hồi áp chảo
- Cơm trắng
Việc xây dựng được cho mình một thực đơn cho mẹ sau sinh mổ có tác dụng rất lớn trong việc hồi phục sức khoẻ của mẹ sau sinh và tăng cường sự phát triển của con trẻ. Tuy nhiên, mẹ vẫn cần chú ý tới chế độ nghỉ ngơi, vệ sinh cá nhân cũng như tập luyện thể dục thể thao để tinh thần thư thái, cơ thể khỏe mạnh.
